ಸರೋಜಮ್ಮ ರನ್ನು ಕಂಡು 'ನಾನು ಹುಟ್ಟಿರುವುದು ಸತ್ಯ ಎಂದು ಇರುವಾಗ, ಎಲ್ಲೋss ಒಂದು
ಕಡೆ ಜನನ ಆಗಿರಲೇಬೇಕಾಗಿಯೂ, ಸೊ ಅದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ದಾಖಲೆ ಒದಗಿಸಬೇಕಾಗಿಯೂ '
ಕೇಳೋಣವೆಂದು ಹೊರಟೆ.
1995ಮಾಡೆಲ್ ಸುಜುಕಿ ಬೈಕು ಹತ್ತಿ ಕಿಕ್ಕರ್ ನ ಮೇಲೆ ಕಾಲಿಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ -
' ರಸ್ತೆ ಮೇಲೆ ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಓಡಿಸೊ. ಮಕ್ಳು-ಮರಿ ಓಡಾಡ್ತಿರ್ತವೆ ' ಕೀರಲು ಧ್ವನಿಯೊಂದು
ಒಳಗಿನಿಂದ ಕೇಳಿಸಿತು.
ಬ್ರೇಕ್ ನ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿ-ನಿಂತರೂ ಬೈಕ್ ನಿಲ್ಲುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯ. ಅಷ್ಟೋಂದು ಕಂಡೀಶನ್
ನಲ್ಲಿರುವ ಬೈಕನ್ನು, ವೇಗವಾಗಿ ಓಡಿಸಲು ಮನಸ್ಸಾದರೂ ಬರುತ್ತದೆಯೆ. ? ರಸ್ತೆಯ
ಅಕ್ಕ-ಪಕ್ಕ ದಲ್ಲಿ ಓಡಾಡುವ ಜನಗಳ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಗಾಡಿ
ಓಡಿಸಬೇಕು. ಅವರು ಅಡ್ಡ-ಬರುವುದನ್ನು ಮೊದಲೇ. , ಊಹಿಸಿ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಿಂದಲೇ
ಬ್ರೇಕು-ಕಾಲು ಉಪಯೋಗಿಸಿ, ಬೈಕು ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಹಾರನ್ನು ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ
ಕ್ಲಚ್-ಹಿಡಿದು ಅಕ್ಸಿಲರೇಟರ್ ರೈಸ್ ಮಾಡಿ ಬರ್-ರ್-ರ್sssss ಎಂದು ಶಬ್ದ ಮಾಡುತ್ತಾ
ದಾರಿ ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಬೈಕ್-ಸ್ಟಾರ್ಟ್ ಮಾಡಿ ಮನೆಯಿಂದ ನೂರು-ಗಜ ಕೂಡ ಮುಂದೆ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ, ಅಂಗಡಿ-ಲಕ್ಕಮ್ಮ
ತಾನೂ ಕೂಡ ಮೇನ್-ರೋಡಿನ ವರೆಗೂ ಬೈಕಿನಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತೇನೆಂದು, ಹಲ್ಲು-ಬಿಡುತ್ತಾ ತನ್ನ
ಇಚ್ಛೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿದಳು.
' ಹಿಂದಿನ ಗಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಗಾಳಿ ಕಡಿಮೆ ಐತೆ, 'ಡಬಲ್ ರೈಡಿಂಗು' ಆಗೋದಿಲ್ಲ' ಕುಂಟುನೆಪ
ಹೇಳಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಹೊರಟೆ. ನನಗೇನು ಆಕೆಯನ್ನು ಕುಳ್ಳಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು
ಎಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಒಂದೇ-ಕಡೆ ಕೂರುವ ಈ 'ಬಡಾ-ಹೆಂಗಸರನ್ನು' ಹತ್ತಿಸಿಕೊಂಡು,
ಬೈಕ್-ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸು ಮಾಡುವ ಕುಶಲತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಯಾವುದಾದರೂ ಗುಂಡಿಯನ್ನು ಹಾರಿಸಿದರೆ,
ಹಿಂದೆ ಕುಳಿತವರು ಉದುರಿ ಹೋಗಿ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲದ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಬೆನ್ನಿಗೆ
ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಮನಸ್ಸಾಗಲಿಲ್ಲ.
ಊರಿನ ಸರಹದ್ದು ದಾಟಿರಲಿಲ್ಲ. , ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ಮದುವೆ-ಮೆರವಣಿಗೆಯಂತೆ ಮೆಲ್ಲಗೆ
ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಎಮ್ಮೆಗಳ ಹಿಂಡು ಕಾಣಿಸಿತು. ಲಕ್ಕಮ್ಮ ನನ್ನು ನೆನೆದು, ಹೆಂಗಸರ ಶಾಪ
ಇಷ್ಟು ವೇಗವಾಗಿ ಕಾರ್ಯೋನ್ಮುಖಗೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಅಚ್ಚರಿ ಆಯ್ತು. ಜಡ-ಎಮ್ಮೆಗಳ ನಿರ್ಭಾವುಕ
ನಡಿಗೆಯನ್ನು ಕಂಡು, ನನ್ನಲ್ಲಿದ್ದ ಅಲ್ಪ ಉತ್ಸಾಹವೂ ಬತ್ತಿ ಹೋಯಿತು. ಎಮ್ಮೆ-ಹಿಂಡಿನ
ನಾಯಕನಾದ 'ಬಸಿಯಾ' ಅವುಗಳ ಹಿಂದೆ ಕೋಲು ಅಲ್ಲಾಡಿಸುತ್ತಾ ಹಾಯ್-ಹೂಯ್ ಎಂದು
ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ.
'ಲೋ ಮಾರಾಯ ಎಮ್ಮೆ ಸೈಡಿಗೆ ಹೊಡ್ಕೊಂಡು ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡು, ಪೇಟೇಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆಲಸ ಇದೆ.
ಬೇಗ ಹೋಗ್ಬೇಕು' ಎಂದೆ.
' ಅಯ್ಯೋ ಎಮ್ಮೆಗಳು ಸೈಡು ಕೊಟ್ರೆ ಹೋಗ್ರಿ..., ಮೈಸೂರು ಕಡೆ ಟ್ರೈನು ಬರುವುದರೊಳಗೆ
ಎಮ್ಮೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿಸಬೇಕು ' ಎಂದು ಉದ್ವೇಗ ತೋರಿದ.
ಅವನ ಮಾತಿನ ಅರ್ಥ ಮೈಸೂರು ರೈಲು ಬರುವುದರೊಳಗೆ ಊರಾಚೆ ಹಾದು-ಹೋಗಿದ್ದ ರೈಲು-ಹಳಿ ಯಿಂದ
ಎಮ್ಮೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿಸಿಬಿಡಬೇಕು ಎಂಬುದಾಗಿತ್ತು. ಮೂರ್ಖ-ಶಿಖಾಮಣಿ ಎಮ್ಮೆಗಳಾದರೊ
ರೈಲ್ವೆ-ಹಳಿಯ ಮೇ. ಲೇ. ನಿಂತು ರೈಲು ಬರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕಣ್-ಕಣ್ ಬಿಟ್ಟು ನೋಡುವವು.
ರೈಲಿನವನು ತನ್ನ ಕಿವಿ ಪೊಟರೆ ಹರಿದು ಹೋಗುವಂತೆ ಹಾರನ್-ಬಾರಿಸಿದರು ಎಮ್ಮೆಗಳು ಮಾತ್ರ
ಹಳಿ ಬಿಟ್ಟು ಮುಂದಕ್ಕೋ-ಹಿಂದಕ್ಕೋ ಹೋಗುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜ್ನಾನವನ್ನು ತೋರುವುದಿಲ್ಲ.
ಇದನ್ನು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಎಂದು ಕೇಸು-ಕ್ಲೋಸು ಮಾಡಬೇಕಷ್ಟೆ. ಮಾನವನಂತಹ
ಸೂಪರ್-ಅನಿಮಲ್ ಜೊತೆ ಬೆಳೆದರೂ ಜೀವವಿಕಾಸದ ಧೀರ್ಘಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಮೆದಳು ಉಪಯೊಗಕ್ಕೇ
ಬಾರದೆ ಹೋಗಿದ್ದು ದುರಂತ.
ಕವಲು-ದಾರಿ ಸಿಗುವ ವರೆಗೂ ಎಮ್ಮೆ-ಹಿಂಡನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಯಿತು.
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಶುಗಳು, ತಾವು ಮೂತ್ರ ಮಾಡುವಾಗ ಸಭ್ಯತೆಗಾಗಿಯಾದರು ತಮ್ಮ ಬಾಲವನ್ನು
ಮೇಲೆ ಎತ್ತುತ್ತವೆ. ಎಮ್ಮೆಗಳ ವಿಲಕ್ಷಣ ಕೊಳಕು-ಬುದ್ಧಿ ಎಂದರೆ. , ಬೇಧಿಯಂತಹ
ಸಗಣಿಯನ್ನು ತಪಕ್-ತಪಕ್ ಎಂದು ಸುರಿಸುವಾಗ, ತಮ್ಮ ಬಾಲವನ್ನು ಲೊಲಕದಂತೆ ಅಂಡಿನ ಮೇಲೆ
ಬಾರಿಸುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಸಗಣಿ ಸುತ್ತಲೂ ಚಿಮ್ಮಿ 'ಗೊಂದಲದ ವಾತಾವರಣ'
ಸ್ರುಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಭಯದಿಂದಲೇ ನಾನು ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೊಗುವ
ಐಡಿಯಾವನ್ನು ಕೈ-ಬಿಟ್ಟು ಬೈಕನ್ನು ಗುಟುರು ಹಾಕಿಸುತ್ತಾ ಸಾಗಿದೆ. ಅದೂ ಅಲ್ಲದೆ
ಎಮ್ಮೆಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಂಡಾಗ ಅವು ಹಾಗೇ-ಸುಮ್ಮನೆ ತಮಾಷೆಗೆಂದು ತಮ್ಮ ಮೈ-ಉಜ್ಜಿದರೂ
ಸಾಕು. , ನಾನು ಮತ್ತು ನನ್ನ ಬೈಕು ಗುಜರಿಗೂ ಬಾರದಂತೆ ಪುಡಿ-ಪುಡಿ ಯಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತೇವೆ.
ಕೇವಲ ಗುಂಡಿಗಳೆ ಇರುವ ನಮ್ಮೂರ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ, ಶಾಕ್-ಅಬ್ಸಾರ್ ಇಲ್ಲದ ಬೈಕನ್ನು ಜರ್ಕು
ಹಾಕುತ್ತಾ ಓಡಿಸುವಾಗ ಕುದುರೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತ ಅನುಭವವಾದರೆ ರೋಡಿಗೂ-ಬೈಕಿಗೂ ಒಂದು
ಥ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಹೇಳಲೇಬೇಕು
**2**
ತುಂಗಾ-ನದಿ ದಾಟಿ ಶಿಮೊಗ್ಗ ನಗರ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಟ್ರಾಫಿಕ್-ಜಾಮ್-ನಿಂದಾಗಿ
ಪೊವ್-ಬೊವ್ ಎಂದು ಅರಚುತ್ತಿದ್ದ ವಾಹನಗಳ ಆರ್ತನಾದ ಕೇಳಿಸಿತು. ರಸ್ತೆ ಅಗಲ ಮಾಡಿ
ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ರೋಡು ಮಾಡುತ್ತೇವೆಂದು ೨-೩ ವರುಷಗಳಿಂದ ಸಿಹಿಮೊಗೆಯನ್ನು ಧೂಳು ಹಿಡಿಸಿ
ಘಾಟುಮೊಗೆ ಯನ್ನಾಗಿಸಿದ್ದರು. ಮುಖ ಕಳಚಿಕೊಂಡು ನಿಂತಿದ್ದ ಕಟ್ಟಡಗಳು, ಶೇವ್ ಮಾಡುವ
ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ಡಿಂಗುಗಳನ್ನು ಬೀಳಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪೋಕ್-ಲೈನುಗಳು, ಬುಲ್ಡೋಜಾರುಗಳು,
ಟಿಪ್ಪರ್ ಲಾರಿಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಚಿಕ್ಕದಾದ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯೊಂದು
ಸ್ರುಷ್ಟಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅಡ್ಡ-ದಾರಿ ಹಿಡಿದು ಕೋರ್ಟು ಸೇರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸಾಕಾಗಿ ಹೋಯಿತು.
ನೋಟರಿ-ಸರೋಜಮ್ಮನನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೊರಟೆ. ಅವರು ಯಾವುದೋ ಕೇಸಿನ ಟ್ರಯಲ್ ಗಾಗಿ
ಜಡ್ಜಿನ ಮುಂದೆ ವಾದ ಮಂಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಕೋಣೆಯ ಹೊರಗೆ ಹಲವರು
ಕೈ-ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಸಾಲಾಗಿ ಕುಳಿತಿದ್ದರು. ಆ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮೂರಿನ
ಕೆರೆತಾಳು-ಮಂಜಣ್ಣನವರನ್ನು ಕಂಡು ಬಹುಶಃ ಇಂದು ಡೇಟು ಕೊಟ್ಟಿರಬೇಕು ಎಂದುಕೊಂಡೆ.
ದೊಂಬಿ-ಕೇಸಿನಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಸೇರಿಕೊಂಡು ಕಳೆದ15 ವರುಷಗಳಿಂದಲೂ ತಮ್ಮ ಎಕ್ಕಡ
ಸವೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸರೋಜಮ್ಮನವರು ಬರುವವರೆಗೂ ಅವರ ಛೇಂಬರಿನಲ್ಲಿ ಕಾಯೋಣವೆಂದು ವಾಪಾಸು
ಬಂದೆ.
'ಅಸಿಸ್ಟೆಂಟ್-ನಾಗರಾಜು' ರವರು ಸರೋಜಮ್ಮರ ಸೀಟಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದರು. ನನ್ನನ್ನು
ಕಂಡು
'ಹೋ. ಸಾಫ್ಟ್-ವೇರ್ ಇಂಜಿನಿಯರು. ಏನಪ್ಪ.. ಬರ್ತ್ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟು ಇನ್ನೂ
ಸಿಗಲಿಲ್ಲವೆ..?' ಎಂದು ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡಿ ಕೇಳಿದರು.
'ಏನಿದು ಸಾರ್ ನನ್ನ ಕರ್ಮ ೧೯೮೮ ರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ನನಗೆ ೨೨ ವರುಷಗಳ ನಂತರ ಜನನ ದಾಖಲೆಯ
ಅವಶ್ಯಕತೆ ಬಿದ್ದಿದೆ. ತಾಲ್ಲುಕು ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ, ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದ್ದಕ್ಕೇ.. ದಾಖಲೆ
ಸಿಗಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಕೋರ್ಟು ಮೆಟ್ಟಿಲು ಹತ್ತಬೇಕಾಯಿತು. ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿ
೨ ತಿಂಗಳಾಯಿತು. ಏನೂ ಪ್ರೋಗ್ರೆಸ್ಸೆ ಇಲ್ಲ' ಎಂದು ರೋಧಿಸಿದೆ.
'ಇದು ಸಿಟ್ಟಿಂಗ್-ಜಡ್ಜಿನಿಂದ ಆಗುವ ಕೆಲಸ. ಕೇಸು ಫೈಲ್ ಮಾಡಿದ ಮೇಲೆ. , ಡೇಟಿಗಾಗಿ
2-3 ತಿಂಗಳು ಕಾಯಬೇಕು. ಕೋರ್ಟಿಗೆ ನಿನ್ನದು ಒಂದೇ ಕೆಲಸ ಇರುತ್ತದಾ. ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ
ಮೂರು-ವರೆ ಕೋಟಿ ಇತ್ಯರ್ಥ ಆಗದೇ ಇರುವ ಪ್ರಕರಣಗಳು, ನಾನಾ ಕೋರ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ
ಕೊಳೆಯುತ್ತಾ-ಪೆಂಡಿಂಗ್ ಬಿದ್ದಿವೆ' ಎಂದು ಉದಾಸೀನವಾಗಿ ಉತ್ತರಿಸಿದರು.
3,50,00,000 ಅಯ್ಯಯ್ಯೋ. ಕೋಟಿಯ ಮುಂದಿರುವ ಸೊನ್ನೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಗಾಬರಿಯಾಯಿತು.
'ಏನ್ ಸಾರ್ ಇದು, ಕೋಟಿ-ಕೇಸುಗಳು ಇರುವುದನ್ನು ಇಷ್ಟು ಸಲೀಸಾಗಿ ಹೇಳ್ತಿದೀರಿ. ?
ಕೋರ್ಟು-ಲಾಯರು-ಜಡ್ಜು ಗಳು ಎನ್ ಮಾಡ್ತಿದೀರ... ? "ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೇಳಿದೆ.
' ಅವರಾದ್ರು ಏಷ್ಟು ಅಂತ ಮಾಡಕ್ಕಾಗುತ್ತೆ. 10 ಲಕ್ಷ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಕೇವಲ 14 ಜಡ್ಜುಗಳು.
1,467 ಜನಗಳಿಂದ ಒಬ್ಬ ಅಡ್ವೋಕೇಟು. ಕೇವಲ ಕರ್ನಾಟಕ ಒಂದರಲ್ಲೇ 10,60,000
ಬ್ಯಾಕ್-ಲಾಗ್ ಕೇಸುಗಳು ತಮ್ಮ ಮುಕ್ತಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿವೆ ' ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳನ್ನು
ಕೊಟ್ಟರು.
'ಹಂಗಾರೆ ಹೆಚ್ಚು-ಹೆಚ್ಚು ಕೋರ್ಟುಗಳು ಲಾಯರು ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಈ ಸಮಸ್ಯೆ
ಬಗೆಹರಿದಂತೆ ..?' ಸಹಜವಾಗಿ ಕೇಳಿದೆ.
ಅವರು ನಗುತ್ತಾ. 'ಒಂದು ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಈಗಿರುವ ಒಟ್ಟಾರೆ ಪೆಂಡಿಂಗ್-ಕೇಸುಗಳನ್ನು
ಖುಲಾಸೆ ಮಾಡಲು, ಭಾರತ ದೇಶಕ್ಕೆ ಕಡಿಮೆ ಎಂದರೂ 324 ವರುಷಗಳಷ್ಟು ಸಮಯ ಬೇಕು. ಈಗ
ಹೇಳು. , ಹೊಸದಾಗಿ ಏಷ್ಟು ಲಾಯರು..? ಎಷ್ಟು ಜಡ್ಜು ..? ತಾನೆ ಏನು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯ.'
ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ತಾನು ಜೀರ್ಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದಷ್ಟನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡು
ಒದ್ದಾಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಮಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದರು.
"ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಜನ ಇಂದಿಗೇ ಎಲ್ಲಾ ಬಗೆಯ ಪಾಪಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ,
ಹೊಸ-ಪ್ರಕರಣಗಳು ದಾಖಲಾಗುವುದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸ್ತಗಿತಗೊಂಡರೂ. ನಿಮಗೆಲ್ಲಾ 324
ವರುಷಕ್ಕಾಗುವಷ್ಟು ಕೈ-ತುಂಬಾ ಕೆಲಸ ಇದೆ ಎಂದಾಯ್ತು. ಅಲ್ವೇ..? " ಪೂಅರ್ ಜೋಕು
ಬಿಟ್ಟೆ. ಅವರೂ ನಕ್ಕರು.
' ಆಗೋದಕ್ಕೇನು..? ತುಂಬಾ ಕೆಲಸಗಳಿವೆ.
ಪೂರಾ. 'ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೇ. ' ಮೇಜರ್-ಸರ್ಜರಿ ಆಗಬೇಕು. ಇನ್ವೆಸ್ಟಿಗೇಶನ್,
ಎನ್-ಕ್ವೈರಿ, ಟ್ರಯಲ್, ಚಾರ್ಜ್, ರಿಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಆಫ್ ಎವಿಡೆನ್ಸ್, ಅಪೀಲ್,
ರಿವಿಶನ್, ರಿಟ್ರಯಲ್ ಎಲ್ಲದನ್ನು ರಿವೈಸ್ ಮಾಡಬೇಕು.
" ಲೇಟಾಗಿ ನ್ಯಾಯ ಸಿಗುವುದು ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯ ಸಿಗದೇ ಇರುವುದು, ಎರಡೂ ಒಂದೆ ಅಲ್ವೆ. !!?.
"
ಒಂದು-ವರೆ ಕೋಟಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್-ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳೇ ಪೆಂಡಿಂಗ್ ಇವೆ. ಎರಡು ಕಾನ್ಸಿಕ್ಯೂಟೀವ್
ಹೀಯರಿಂಗ್ ಮಧ್ಯೆ 3-4 ತಿಂಗಳ ಬಿಡುವು ಇರುತ್ತೆ. ಜೈಲುಗಳಲ್ಲಿರುವ ವಿಚಾರಣಾಧೀನ
ಖೈದಿಗಳ(UTP) ಸಂಖ್ಯೆ ನಿಜವಾದ ಖೈದಿಗಳಿಗಿಂತ ಹತ್ತರಿಂದ-ಹನ್ನೆರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿದೆ.
'
'ಒಬ್ಬ ಹತ್ತು ವರುಷ ವಿಚರಣಾಧೀನ ಖೈದಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅಪರಾಧ ಸಾಬೀತಾಗದೆ ರಿಲೀಸ್ ಆದ
ಎಂದಿಟ್ಟುಕೋ. .? ಈ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ 10 ವರುಷಗಳನ್ನು ಆತನಿಗೆ ಯಾರು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ.
? ಕಳೆದು-ಹೋದ ಮಾನ-ಮರ್ಯಾದೆ ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯವೇ. ? ' ಮಾತಿನ ಮಧ್ಯೆ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು.
ನಾನು ಇಲ್ಲವೆಂಬಂತೆ ತಲೆಯಾಡಿಸಿದೆ.
' ಸಂಪೂರ್ಣ ಹದಗೆಟ್ಟು ಹೋಗಿರುವ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತೆ ಮಾಡಿ, ಪ್ರಯೋಜನ ಇಲ್ಲ ಬಿಡಿ,
ಸಾ..ರ್.
ಸಿಸ್ಟಮ್ ನೆಟ್ಟಗಾಗಬೇಕು ಅಂದ್ರೆ ಒಮ್ಮೆ ಕ್ರಾಂತಿ-ಆಗಬೇಕು!! ಕ್ರಾಂತಿ!!' ಮಾತು-ಕತೆ
ಗೆ ತೆರೆ ಎಳೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ.
'ಹ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿ ಕ್ರಾಂತಿ ಶುರುವಾಗಿದೆ.
+ ಚೆನ್ನೈ ನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಕಳ್ಳನ ವಿರುದ್ಧ ಮೊಕದ್ದಮೆ ದಾಖಲಾಗಿ 30 ಘಂಟೆಯೊಳಗೆ
ಜಡ್ಜ್-ಮೆಂಟ್ ಹೊರಬಿದ್ದಿದೆ.
+ ಭಾರತದಲ್ಲೇ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 'ಜಿಲ್ಲಾ-ನಾರಿ-ಅದಾಲತ್ '
ಎಂಬ ಮಹಿಳಾ-ಕೋರ್ಟು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿದೆ.
+ ರಾತ್ರಿ-ಕೋರ್ಟು ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೂಡ ಸರ್ಕಾರ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ನಿಲುವು ತಳೆದಿದೆ.
+ ಮುಂದುವರೆದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಆಲ್ಟರ್ನೇಟ್ ಡಿಸ್ಪ್ಯೂಟ್ ರೆಸೊಲ್ಯುಷನ್ (ADR)
ಮತ್ತು ಆನ್-ಲೈನ್ ಡಿಸ್ಪ್ಯೂಟ್ ರೆಸೊಲ್ಯೂಶನ್(ODR) ಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ
ಜಾರಿಗೆ ತಂದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಸುಧಾರಣೆ ಕಾಣಬಹುದು '
ADR, ODR ಎಂಬ ಚೈನೀಸ್ ಟರ್ಮ್ ಕೇಳಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಗಲಿಬಿಲಿಯಾಯ್ತು.
ADR, ODR ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕರಣ ಇತ್ಯರ್ಥ ಗೊಳಿಸಲು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿರುವ ಪರ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು.
ಕೇವಲ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಿವಿಧ ಕೋರ್ಟುಗಳಲ್ಲೇ. 7 ಲಕ್ಷ ಚೆಕ್-ಬೌನ್ಸ್ ಕೇಸುಗಳು
ಪೆಂಡಿಂಗ್ ಬಿದ್ದಿವೆ. ಕೆಲವಂತೂ1000 ರೂಪಾಯಿಯಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮೊತ್ತದವು. ಕರೆಂಟ್
ಕಳ್ಳತನ, ಚೆಕ್-ಬೌನ್ಸು ಇಂತಹ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಕೇಸುಗಳಿಂದ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಸಮಯ ಹಾಳಾಗೋಗತ್ತೆ
ಅಲ್ವೇ..? ಈ ಥರದವನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾದ ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ
ಇತ್ಯರ್ಥ ಮಾಡಿದರೆ ಒಳ್ಳೆದಲ್ವೇ..?'
ನಮ್ಮ ಮಾತುಗಳು ಸಾಂಗವಾಗಿ ನಡೆದಿತ್ತು. ಸರೋಜಮ್ಮ ಮೇಡಮ್ ಕರಿಕೋಟು ಸಡಿಲಿಸುತ್ತಾ
ಛೇಂಬರಿಗೆ ಬಂದರು. ಆಗಾಗ ಫೋನು ಮಾಡಿ ತಲೆ ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ನನ್ನ ನೆನಪು
ಅವರಿಗಿತ್ತು. ತಮ್ಮ ಡೈರಿಯನ್ನು ತೆಗದು ' ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ೨೧ ನೆ ತಾರೀಖು ಡೇಟು
ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಆ ದಿನ ಬಂದು ಜಡ್ಜಿನ ಮುಂದೆ ನಿಲ್ಲಬೇಕು' ಎಂದಷ್ಟೇ ಹೇಳಿ ಹೊರಟರು.
ನಾಗರಾಜು ಅವರು 'ಡೆಟು ಬರೆದಿಟ್ಟುಕೊ, ಆ ದಿನ ಬರಲಿಲ್ಲ ಎಂದರೆ ಮತ್ತೆ ಮೂರು ತಿಂಗಳು
ಕಾಯಬೇಕು " ಕಣ್ಣು ಮಿಟುಕಿಸಿ ನಕ್ಕರು.
'ಸರಿ-ಸಾರ್ ಬರುತ್ತೇನೆ. ನಿಮ್ಮ ಜೊತೆ ಮಾತಾಡಿ ಖುಷಿಯಾಯಿತು ' ಎಂದು ಅವರಿಂದ
ಬಿಳ್ಕೊಂಡು ಹೊರಬಂದೆ.
ಇನ್ನೂ ತಮ್ಮ ಸರದಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಕೆರೆತಾಳು-ಮಂಜಣ್ಣ ನೋಡಿದೆ. ಕೇಸು
ಹಾಕಿರುವವರು, ಸಾಕ್ಷಿಗಳು, ಅಪರಾಧಿಗಳು... ಅವರಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಅನೇಕರು ಆಗಲೇ ಸತ್ತು
ಹೋಗಿರುವರು.
ಕೋರ್ಟಿನ ಮುಂದೆ ಹೆಣ ಕಾದಂಗೆ ಕಾಯೋದು ನೋಡಿ... ಇನ್ನು ತಮ್ಮ ಜೀವಮಾನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ
ಗಲಾಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಮೀಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಇವರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು.
ಊರಿಂದ ಬರುವಾಗ ಎಮ್ಮೆ-ಹಿಂಡಿನ ಹಿಂದೆ TRAP ಆಗಿದ್ದ ನನಗೂ, ಮತ್ತು ಆಮೆಗತಿಯ ನ್ಯಾಯಾಂಗ
ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹಿಂದೆ ತಗಲಾಕ್ಕೋಂಡಿರೋರಿಗೂ... ಅಂತಹಾ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ.
ವಾಪಾಸು ಪಾರ್ಕಿಂಗ್-ಲಾಟ್ ಬಳಿ ಬಂದಾಗ ಮುಖ ತಿರುಗಿಸಿ ನಿಂತಿತ್ತು, ನಮ್ಮಪ್ಪನ ಬೈಕು.
ಪಾರ್ಕಿಂಗ್ ನವನು '3 ರೂಪಾಯಿ ಕೊಡಿ' ಎಂದ.
ದುಡ್ಡು ಕೊಟ್ಟ ನಂತರ. 'monthly-parking ಪಾಸ್ ಇದೆ ತಗೋತೀರಾ. ?' ಎಂದ. ಅವನ
ಮಾತಿನ ಅಪಾರಾರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿದು ನಗು ಬಂತು.
